Ons land loopt iets meer dan €2 miljard aan inkomsten mis omdat steeds meer Belgische rokers zich bevoorraden via alternatieve en goedkopere kanalen die aan de controle van de fiscus ontsnappen. Dat blijkt uit een nieuwe studie die vaststelt dat 36,5% van sigaretten die in ons land geconsumeerd worden ofwel niet in België werden aangekocht ofwel namaak zijn. De excessieve accijnsverhogingen die ingevoerd werden door de vorige regering drijven alsmaar meer Belgen naar de zwarte markt. Het resultaat: tussen 2020 en 2024 ontstond een gat in de begroting van maar liefst 692 miljoen euro. De tabaksector roept de nieuwe federale regering dan ook op om het accijnsbeleid op sigaretten en roltabak grondig te hertekenen.

Op 36,5% van alle sigaretten die in het tweede kwartaal van 2024 in België werden geconsumeerd, werden geen belastingen betaald in ons land. Dat blijkt uit de meest recente resultaten van een meerjarig onderzoek* in opdracht van Cimabel, de Belgisch-Luxemburgse federatie van sigarettenfabrikanten, uitgevoerd tussen 14 oktober tot 8 november 2024. Dit komt overeen met €2,025 miljard aan misgelopen fiscale inkomsten.

Deze trend is al langer in opwaartse lijn, maar neemt vandaag uitzonderlijke proporties aan. In vergelijking met de studieresultaten van een jaar eerder is het aandeel gegroeid van 19,5% naar 36,5% – een toename van 87,18%. Van die 36,5% is 1% namaak en dus illegaal. De rest zijn legale sigaretten die echter buiten België werden aangekocht, met name in landen waar de prijzen lager zijn omdat de fiscale druk er ook lager is. Die sigaretten vinden alsmaar makkelijker hun weg naar ons land, omdat goed georganiseerde bendes op grote schaal goedkope sigaretten uit het buitenland naar België smokkelen om ze hier met aanzienlijke winst te verkopen.

Onder de regering-De Croo steeg de gemiddelde winkelprijs van een pakje met 20 sigaretten van 6,39 EUR naar 10,57 EUR (een stijging met met maar liefst 65,4%). Deze excessieve accijnsverhogingen zetten jaar na jaar meer rokers aan om op zoek te gaan naar goedkope sigaretten op de zwarte markt.

Bijna de helft van illegale sigaretten komt uit Bulgarije

Het valt op dat meer dan de helft van alle illegale sigaretten afkomstig zijn uit Bulgarije (56,3%). Als men rekening houdt met het feit dat sigaretten drie tot vier keer goedkoper zijn in Bulgarije dan in België – een pakje kost er gemiddeld €3,07 – is het niet verrassend dat illegale sigarettensmokkel vanuit dit land een aantrekkelijk verdienmodel is.

Ook goedkope sigaretten uit Luxemburg (19,7%) en Turkije (6,6%) worden in België geconsumeerd. De top 10 wordt vervolledigd door Albanië, Duitsland, Roemenië, Polen, Griekenland, Frankrijk, Marokko en Noord-Macedonië. Op Frankrijk na zijn dit stuk voor stuk landen waar sigaretten aanzienlijk goedkoper zijn dan in ons land.

Het feit dat sommige van deze landen geen populaire toeristische bestemmingen zijn en relatief ver verwijderd zijn van ons land, versterkt het vermoeden dat er georganiseerde circuits bestaan die snel en efficiënt inspelen op de groeiende vraag naar goedkope sigaretten door Belgische consumenten die de hoge accijnzen in eigen land willen omzeilen.

Belgische douane verdient alle lof, maar accijnsbeleid heeft reset nodig

Sectorfederatie Cimabel blijft de aandacht vestigen op de noodzaak om illegale tabakshandel en -smokkel ernstig te nemen. De inspanningen van de Belgische douanediensten, die de voorbije jaren de ene recordvangst aan illegale sigaretten na de andere deden, verdienen alle lof.

Maar de inspanningen van de douane zijn niet meer dan symptoombestrijding zolang er geen doordachte verschuiving komt van het accijnsbeleid. Zolang accijnzen op tabaksproducten elk jaar drastisch stijgen zal de vraag naar goedkope sigaretten blijven groeien en zullen criminele organisaties hun illegale activiteiten op ons grondgebied onverminderd verderzetten.

Ook door minder schadelijke alternatieven zoals verhitte tabaksproducten en nicotinezakjes te verbieden (die in de meeste andere EU-landen wel legaal te verkrijgen zijn) drijft de Belgische overheid de consumenten in de armen van goed georganiseerde criminele organisaties.

Cimabel roept daarom de federale regering op om niet blind te zijn voor de realiteit die met deze nieuwe studie nog maar eens bevestigd wordt. De spiraal van opeenvolgende accijnsverhogingen werkt niet, integendeel. De enige zekerheid is dat de overheid inkomsten misloopt en dat criminele organisaties steeds meer geld binnenrijven. Het inter-federaal tabaksplan** dat door de vorige regering werd uitgewerkt en dat voor de komende jaren “een aanzienlijke verhoging van het algemene prijsniveau en de afschaffing van het prijsverschil tussen de verschillende categorieën van tabaksproducten” voorziet, is toe aan een grondige herevaluatie.

* Empty Pack Survey – Belgium Q4 2024, WPSM Group, januari 2025

** Inter-federale strategie 2022-2028 voor een rookvrije generatie, doelstelling 2

• Facebook
• Twitter
• LinkedIn