Weinig doordachte accijnsverhoging op tabaksproducten zal nog meer consumenten in de armen drijven van illegale handel

De commissie Financiën van het federaal parlement buigt zich momenteel over het ontwerp van programmawet. Daarin staan onder meer de nieuwe, verhoogde accijnstarieven voor sigaretten en roltabak gepreciseerd. 

De federale regering heeft in de begroting 2023 en 2024 aanzienlijke bijkomende inkomsten voorzien via de tabaksfiscaliteit. Deze ambitie is begrijpelijk en ook haalbaar. Maar dan wel op voorwaarde dat de fiscaaltechnische uitwerking van de beoogde inkomstenverhoging rekening houdt met de marktrealiteit en de prijsvormingsdynamieken. Welnu, de in de programmawet voorgestelde accijnstarieven voldoen niet aan die voorwaarde. 

Voor een goed begrip: Cimabel (de vereniging van sigarettenfabrikanten) verzet zich niet tegen een accijnsaanpassing op zich, wel tegen de ondoordachte en buitensporige accijnstarievenverhoging zoals die nu in de programmawet staan. 

De kans is immers reëel dat de accijnstarieven waarover de parlementsleden nu stemmen tot minder inkomsten zullen leiden en wel om deze redenen: 

1. 1. De verkoop van tabaksproducten via de legale (en dus belastbare) kanalen daalt. In vergelijking met 2021 is de verkoop van sigaretten in de eerste 8 maanden van 2022 met -6,71% gedaald. De verkoop van roltabak is met maar liefst -19,24% gedaald.  Eind augustus 2022 liggen de overheidsinkomsten uit tabaksproducten 68 miljoen lager dan eind augustus 2021, en dit ondanks (of juist dankzij?) de accijnsstijging die eerder dit jaar werd doorgevoerd.  

1. 2. De prijs van een pakje sigaretten zal in 2023 hoe dan ook stijgen, zelfs zonder accijnsverhoging. In 2023 zal een pakje sigaretten hoe dan ook duurder worden én dus meer belastinginkomsten opleveren.  De prijsstijging is onvermijdelijk door drie factoren: 1) de automatische jaarlijkse verhoging van de minimumaccijns 2) de onvermijdelijke doorrekening van de gestegen kosten ten gevolge van de inflatie en 3) de doorrekening van de bijkomende kosten ten gevolge van de inwerkingtreding van een Europese Richtlijn die fabrikanten verplicht om de kosten voor bestrijden en opruimen van sigarettenpeuken in het zwerfvuil te dragen. De grote winnaar van die onvermijdelijke prijsstijgingen is de overheid.

Concreet: om een kostenstijging van 1.00 EUR per pakje sigaretten door te rekenen aan de consument zal de kleinhandelsprijs van datzelfde pakje in de praktijk met 2.35 EUR stijgen.  Van die bijkomende 2.35 EUR gaat 1.35 EUR naar de overheid (0.94 als ad valorem accijns en 0.41 EUR als BTW). Elke prijsverhoging levert sowieso meer op aan de overheid dan aan de producent, distributeur en verkoper. 

De parlementsleden moeten zich vandaag dus de vraag stellen of het verstandig is om in de huidige context nog een extra accijnsverhoging door te voeren die de consument nog meer zal kosten … met het reële risico dat hij op zoek zal gaan naar goedkopere alternatieven – legaal of  illegaal – die overigens steeds makkelijker en massaler beschikbaar lijken te zijn. 

1. 3. De consument vindt steeds makkelijker de weg naar illegale sigaretten: 1 op 5 sigaretten die in België wordt geconsumeerd ontsnapt aan de Belgische fiscus

De Belgische accijnstarieven zijn momenteel de op 5 na hoogste van Europa. Er zijn meer dan voldoende aanwijzingen dat de Belgische consument in toenemende mate zijn toevlucht zoekt tot legale of illegale alternatieven voor sigaretten of roltabak waarvan de kostprijs in België als te hoog wordt ervaren De illegale consumptie vertoont al jaren een gestaag stijgende trend, maar sinds het aantreden van de regering De Croo is de situatie helemaal ontspoord. 

We hebben het punt bereikt waarop maar liefst 21,8% van de in België geconsumeerde sigaretten (dat is meer dan 1 op 5) niet hier worden belast. We worden overspoeld door goedkope sigaretten uit landen als Bulgarije, Roemenië en Polen. Die realiteit, die recent ook door de Belgische douanediensten werd bevestigd, is problematisch.

Samengevat: als straks de parlementsleden de door de regering voorgestelde accijnsverhoging goedkeuren op tabaksproducten goedkeuren, dan schieten ze figuurlijk in eigen voet en letterlijk een nieuw gat in de begroting

• Facebook
• Twitter
• LinkedIn